პეტიცია საყდრისის უძველესი ოქროს მაღაროსთვის სტატუსის აღდგენაზე

პეტიცია საყდრისის უძველესი ოქროს მაღაროსთვის სტატუსის აღდგენაზე

საქართველოს კულტურისა და ძეგლთა დაცვის მინისტრის 2013 წლის 5 ივლისის № 03/108 და საქართველოს პრეზიდენტის 2013 წლის 10 ივლისის  №563  ბრძანებათა საფუძველზე, საყდრისის უძველესი ოქროს მაღარო ამოღებულ იქნა კულტურული მემკვიდრეობის უძრავ ძეგლთა სიიდან.

ეს გადაწყვეტილება დაეფუძნა, ერთი მხრივ, კულტურის, ძეგლთა დაცვისა და სპორტის სამინისტროს მიერ 2006 წელს საყდრისის ოქროს საბადოსთვის სამართლებრივად გაუმართავი დოკუმენტაციის საფუძველზე უძრავი ძეგლის სტატუსის მინიჭების გარემოებას, ხოლო მეორე მხრივ,   კულტურისა და ძეგლთა დაცვის მინისტრის ბრძანებით შექმნილი „ბოლნისის მუნიციპალიტეტის დაბა საყდრისის უძველესი სამთამადნო მრეწველობის ძეგლთან დაკავშირებული საკითხების შემსწავლელი კომისიის“ დასკვნას.

ნაცვლად იმისა, რომ სამინისტროს გამოესწორებინა წინა ხელისუფლების მიერ დაშვებული შეცდომა და სამართლებრივად გამართული უძრავი ძეგლის სტატუსი მიენიჭებინა საყდრისის უძველესი მაღაროსთვის, სამინისტრომ მხოლოდ გააუქმა ეს სტატუსი.

გარდა ამისა, სამინისტროში შექმნილი 11–კაციანი კომისიის შემადგენლობაში არ იქნა შეყვანილი არც ერთი ქართველი, თუ უცხოელი სპეციალისტი, რომელიც  საყდრისის არქეოლოგიურ კვლევა–ძიებაში უშუალოდ იღებდა მონაწილეობას. უფრო მეტიც, კომისიაში შეყვანილი იქნენ მატერიალური მოგებით დაინტერესებული მხარის, ოქროს მომპოვებელი კომპანიის – RMG Gold-ის კონტრაქტორები, ის სპეციალისტები, რომლებსაც არ გააჩნიათ გამოცდილება სამთო არქეოლოგიასა და არქეომეტალურგიაში, ან საერთოდ იმ არქეოლოგიური პერიოდის კვლევაში, რომელსაც ეკუთვნის საყდრისის უძველესი მაღარო.

კომისიაში შეყვანილ იქნა შესაბამისი არქეოლოგიური პერიოდის მხოლოდ ორი სპეციალისტი, რომლებმაც წერილობით დააფიქსირეს, რომ საყდრისის საბადო წარმოადგენს მნიშვნელოვან არქეოლოგიურ ძეგლს, რომლის აღება, მისი ბოლომდე შესწავლის გარეშე, დაუშვებელია. მინისტრმა ამ სპეციალისტთა აზრი არ გაიზიარა და საყდრისის მაღაროს შემსწავლელ ქართველ და უცხოელ სპეციალისტებთან კონსულტაციის გარეშე, იგივე ბრძანებით, ამ ობიექტის არქეოლოგიური შესწავლის დასრულება ა.წ. 15 სექტემბრით განსაზღვრა, რაც სრულიად არარეალური დროის მონაკვეთია ძეგლის სრულყოფილად შესწავლისთვის.

კომისიის წევრებიდან საერთო დასკვნას ხელი არ მოაწერა კულტურის სამინისტროს ორმა წარმომადგენელმა, თუმცა, მათ თავისი რეკომენდაცია ცალკე წარმოადგინეს წერილობით. სამინისტროს ამ თანამშრომლებმა მიზანშეწონილად მიიჩნიეს ძეგლის სტატუსის შესაბამისობაში მოყვანა მოქმედ კანონმდებლობასთან (და არა გაუქმება, როგორც ეს მინისტრმა გააკეთა) და ძეგლის საბოლოო შესწავლის მიზნით, კომპანიასა და მკვლევარებს შორის შეთანხმება, რათა გონივრულ ვადებში მომხდარიყო ობიექტის შესახებ ამომწურავი ინფორმაციის მიღება, რაც, მათი აზრით, აუცილებელია შემდგომი გადაწყვეტილების მისაღებად. მინისტრმა არც ამ კომისიის წევრთა, ანუ მისივე თანამშრომელთა, რეკომენდაციები გაითვალიწინა!

კომისიის ერთ–ერთმა წევრმა, რომელიც სულ სხვა არქეოლოგიური პერიოდის სპეციალისტია, ყოვლად უსუსური არგუმენტაციით, დაასკვნა, რომ საყდრისში უძველესი ოქროს მაღარო არასოდეს ყოფილა. ეს ის პიროვნებაა, რომელიც ამავდროულად არის არქეოლოგიური კომისიის წევრიც, იმ კომისიის, რომელსაც ევალება არქეოლოგიური კვლევა–ძიების ანგარიშების განხილვა/შეფასება, თუმცა, წლების მანძილზე, მას არც არქეოლოგიურ კომისიაზე და არც საყდრისისადმი მიძღვნილი საანგარიშო მოხსენებების მოსმენისას, არასდროს დაუყენებია ეჭვქვეშ, რომ ეს ძეგლი არის უძველესი ოქროს საბადო.

ზემოაღნიშნულიდან გამომდინარე, კულტურის მინისტრის გადაწყვეტილება დაეფუძნა შესაბამისი კვალიფიკაციის არ მქონე და ტენდენციურად განწყობილი კომისიის წევრების დასკვნებს.

მოვითხოვთ, საყდრისის უძველეს მაღაროს თავიდან მიენიჭოს უძრავი ძეგლის სტატუსი და გაგრძელდეს დაგეგმილი საერთაშორისო, ინტერდისციპლინური კვლევა წარმოდგენილი პროექტის საფუძველზე.

Petition for reestablish the status of ancient gold mine of Sakdrissi

Petition to reestablish protection for the ancient gold mine of Sakdrissi

The ancient Sakdrissi gold mine gained formal protection as a cultural heritage site 2006 but it has recently lost this status by order of the Ministry of Georgian Culture and Heritage (№03/108, 5 July 2013) and the President of Georgia (№563, 10 July 2013). Sakdrissi faces immediate destruction by gold mining interests.

Two circumstances led to this disastrous situation. First, there was a minor technical error in the original documentation of the site by the Georgian Ministry of Culture, Heritage, and Sport which allowed the protected site status to be reconsidered. Second, a committee has been appointed by a recently-elected Ministry of Culture and Heritage (which supports expanding the modern opencast gold mine and destruction of the ancient site) and this new committee is allowing the destruction of the ancient Sakdrissi mining site to take place. Instead of correcting the minor technical mistake and continuing protected cultural heritage status of the ancient Sakdrissi gold mine, the Ministry simply removed its protection altogether.

The new committee that was created by the Ministry does not include Georgian or Foreign specialists from the Sakdrissi Research Expedition, and none of the committee members have visited the site. What’s worse, contractors from RMG – the gold extraction company interested in developing the area as an opencast mine, are included on the committee. These contractors do not have any experience in archaeometallurgy and mining archaeology, nor do they have research expertise in the cultural period to which the ancient Sakdrissi mine belongs.

Only two specialists knowledgeable in the relevant archaeological period were included on the committee, and both have confirmed in writing that Sakdrissi is a very important archaeological site. They wrote that if it must be destroyed it should, at a minimum, be preceded with a thorough investigation. The Minister did not share the opinion of these two specialists and, with no consultation with Georgian and Foreign specialists, the Minister issued a command (№03/108, 5 July 2013) that archaeologists have only until the 15th of September, 2013 to complete their research. This is a totally unrealistic time period for a proper investigation of this unique cultural heritage site of unparalleled importance in understanding this ancient culture and the practices of early mining.

Two members from the committee did not sign the general conclusion, though they presented their recommendations in written form. These two members of the ministry argue that the cultural site protections should be renewed and updated to correspond to current laws. They also call for an agreement between the company and archaeological researchers to do and exhaustive final investigation of the Sakdrissi site to maximize the amount that can be learned about the site. The minister is a supporter of the mining company and did not anticipate this recommendation from members of his own ministry!

One member of the committee, a specialist in a different archaeological period, has made the claim that gold was never have mined in Sakdrissi. Until recently this specialist never expressed doubts that Sakdrissi was an ancient mining site, but now that he is on a committee with company representatives he is contradicting his previous view in the interest of furthering opencast gold mine development. The findings of this committee remain controversial in Georgia due to what is widely viewed as conflicts of interest within the committee. Their conclusions primarily reflect the views of pro-development committee members who lack the proper qualifications.

We demand that the Sakdrissi site is once again protected as a cultural heritage site, and that the planned international and interdisciplinary research be allowed to continue!

ORIGINAL TRANSLATION OF PETITION Petition for reestablish the status of ancient gold mine of Sakdrissi

Sakdrissi ancient gold mine was took out for the list of cultural heritage immovable sites on the basis of commands of Ministry of Georgian Culture and Heritage (№03/108, 5 July 2013) and President of Georgia (№563, 10 July 2013).

On the one hand this conclusion was based on the circumstances about the legally faulty documentation of Culture, heritage and sport Ministry for giving a immovable cultural site status to the gold mine in 2006, and on the other hand on the conclusion of “committee studding the subjects referred to the ancient Sakdrissi mining site in Municipality of Bolnissi”, which was created by Ministry of Culture and Heritage.

Instead of correcting the mistake and give a legal immovable cultural site status to Sakdrissi ancient gold mine, the ministry just abolished it.

Besides that in committee, which was created in the Ministry was not lead in none of the Georgian or foreign specialist, who was directly participate in Sakdrissi Research Expedition. Even more, contractors of RMG – a gold extracting company which is interested in material side were inserted in the committee. These contractors are the specialists who do not have any experience in archaeometallurgy and mining archaeology, or generally in research of the period to which belongs Sakdrissi ancient mine.

Only two specialist of corresponding archaeological period were inserted in the committee, who confirmed in writing that Sakdrissi is a very important archaeological object and it is ineligible to destroy it without studding and investigating it totally. The minister did not share the opinion of that specialist and without consultation with Georgian and Foreign specialists, with same command ((№03/108, 5 July 2013) he determined the end of archaeological researches on that object till the 15th of September, 2013, which is totally unrealistic time period for investigated the site completely.

Two members from the committee did not sign the general conclusion, though they represented their recommendations in writing form. These members of the ministry considered making the cultural site status corresponding to the law in force (and not to abolish it like Minister did). They also considered having agreement between the company and researchers for final investigation of the cultural site to get the exhaustive information about the object. According to their opinion this was very important for the future decision. Minister also did not foresee the recommendation of them – the member of ministry!

One member of the committee, which is the specialist of a different archaeological period, concluded with very poor arguments that gold never have been in Sakdrissi. This is that person who is also a member of the archaeological committee which is responsible to examine/estimate the archaeological reports; though, over the years, during hearing the Sakdrissi reports he did not doubt that Sakdrissi was a gold mine.

According to the above mentioned the decision was based on the committee members who do not have corresponded qualification and they are very tendentious.

We demand that Sakdrissi should get the cultural site status again and the planned international and interdisciplinary researches and investigation should continue according to the represented project.